د تاقيكرنهكا فيزيايێ دا ل زانكويا كوبنهاگن ل دانيمارك، پرسيارهك
بو قوتابيا هاتبوو ب ڤى رهنگى: چاوا دێ بلنداهيا ناتيحهكا ئهسمانى (ئاڤاهيهكێ
بلند) پيڤى ب رێكا ئاميرێ باروميترى (ئاميرێ پيڤانا فشارا ئهسمانى)؟
بهرسڤا دورست ئهوه دێ جودايێ دناڤبهرا
فشارا ئهسمانى (الضغط الجوي) لسهر عهردى ولسهر بانێ ناتيحا ئاسمانى پيڤى.
ئێك ژ بهرسڤێت هاتينه دان، ماموستايێ
فيزيايێ گهلهك تورهكر، ئستيفزازا وى هاته كرن ب وى بهرسڤێ، چونكى ئهوى هزر
كر ئهو بهرسڤ ترانهكرنه ب فيزيايێ، لهوما رابو ئهو قوتابى ساقت كر، بێى
بزانيت كا بهرسڤێت پرسيارێن دى دچاوانن؟ ئهو بهرسڤا ماموستا پێ تورهبوى ئهڤهبوو:
دێ ئاميرێ باروميترى ب وهريسهكێڤه گرێدهين ودێ لسهر بانێ وى ئاڤاهيێ بلند بهردهينه
خوارێ ههتا دگههيته ئهردى ودێ درێژيا وهريسى پيڤين، هوسا دێ بلنداهيا ئاڤاهى
زانين!!!
ماموستا گهلهك ب ڤێ بهرسڤێ تورهبوو چونكى
وى قوتابى بلنديا ئاڤاهيى پيڤا ب رێكا كهڤن كو چ گرێدان ب ئاميرێ باروميترى ڤه
نينه و يا دويره ژ فيزيايێ، ئانكو رارى پێكرنه ب زانستێ فيزيايێ، قوتابى شكيات
كر وگوت: بهرسڤا من 100% يا دورسته ، ل دويڤ ياسايا زانكويێ خهبيرهك دانا دا
بريارێ لسهر ڤێ كێشێ بدهت.
راپورتا دادڤانى (خهبيرى) وسا دياكر كو بهرسڤا
قوتابى يا دورسته، لێ بهرسڤ وهسا ديار دكهت كو ئهڤ قوتابيه چ ژ فيزيايێ
نزانيت، لهوما بريار دا شانسهكێ دى بدهنێ دا ديار بيت كا ئهو تشتهكێ زانستى
دزانيت يان نه؟ ئينا رابون ههر ئهو پرسيار ژێ كر لێ ب شێوهكێ زارهكى ئانكو شهفههى؟؟
قوتابى بيچهكێ هزرا خو كر وگوت: من گهلهك
بهرسڤ يێن ههين بو پيڤانا بلنداهيا وى ئاڤاهى، ئهز نزانم كيژكێ ههلبژێرم؟؟؟
دادڤانى گوتێ ههميان بێژه...كا ته چ ههيه يێ زانستى؟ قوتابى بهرسڤ دا...
ئهم دشێين باروميتهرى ژ سهر بانێ وى ئاڤاهى
پاڤيێن و وهختى حساب بكهين كا دێ د چهندێ دا گههيته ئهردى؟ پاشى دێ بلنديا
ئاڤاهى زانين ب رێكا ياسايا راكێشانا ئهردى (الجاذبية الارضية)
ههروهسا ئهگهر سهقا ههتاڤ بيت، ئهم دشێين
بلنديا سيتافكا باروميترى ويا ئاڤاهيى بپيڤين وپاشى ب ياسايا تناسب دناڤبهرا ههر
دوو بلندى وسيتافكا دا دێ بلنديا ئاڤاهى بزانين.
ئهگهر مه حهلهكا بلهز دڤێت كو سهرێ
مه پێڤه نه ئێشيت، دێ پرسياێ ژ زێرهڤانێ ڤى ئاڤاهى كهين كا بلنديا وى چهندى؟
دێ بێژينێ ئهگهر بێژيه مه دێ ڤى باروميتهرێ نوى دهينه ته وهك ديارى.
ژ خو ئهگهر مه دڤێت ئهم تشتا ب زهحمهت
بكهين دێ جێوازيێ دناڤبهرا فشارا ئهسمانى لسهر ئهردى ولسهر بانێ وى ئاڤاهى ب
رێكا باروميتهرى پيڤين.
دادڤان ل هيڤيا بهرسڤا چارێ بوو، وى هزر دكر
دێ دياركهت كو ئهو قوتابى د فيزيايێ دگههيت؟ لێ دركهفت بهرسڤا چارێ ل دهڤ وى
ب زهحمهترين رێك، ونه يا ب دلێ وى يه.
ل دوماهيێ من دڤێت بێژمه ههوه كو ئهڤ
قوتابى يه (نيلز بور)ه ، ئهو كهسه يێ نه بهس بويه مروڤهكێ سهركهفتى د
فيزيايێ دا، بهلكى بو ئێكهمين كهس ل دانيمارك كو خهلاتێ نوبل وهرگرتى ب
فيزيايێ.
ژێدهر http://ar.wikipedia.org
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق